Zeepbel op de beurs en gevaar van een crash: dit niveau is bepalend

Het staat buiten kijf dat irrationele koersontwikkelingen op de aandelenmarkt langer kunnen aanhouden dan menig belegger mogelijk acht.

Deze beurswijsheid wordt vaak gebruikt als ontmoediging voor beleggers om tegen markttrends in te gaan of als waarschuwing om niet te vroeg te verkopen als de prijzen even tegen je in bewegen.

Elke belegger moet op zijn minst toegeven dat de aandelenmarkt irrationeel werkt, vindt hoofd aandelenstrategie Barry Bannister bij zakenbank Stifel. Het is volgens hem daarom altijd een goed idee om een historische analyse te doen.

Om het leven voor beleggers makkelijker te maken, heeft Bannister al wat voorwerk gedaan. Hij keek naar periodes in de afgelopen honderd jaar op momenten aandelen relatief duur waren en ging na of daarbij een zeepbel optrad die in een beurscrash eindigde, dan wel dat een periode van langzaam dalende koersen volgde.

Met behulp van deze analyse identificeerde Bannister het niveau dat de Amerikaanse aandelenindex S&P 500 moet bereiken wanneer er volgens hem sprake is van een zeepbel.

Amerikaanse aandelen vormen nog net geen zeepbel

Het goede nieuws is dat we ons nog niet in het zeepbelterritorium bevinden, aldus Bannister. Maar we zitten er wel dichtbij.

Als we afgaan op recente voorspellingen van grote zakenbanken voor de aandelenmarkt volgend jaar is het gevaarlijke niveau van de S&P 500 niet ver weg.

Zo verheugt Goldman Sachs zich in 2021 op de herhaling van het optimisme van de jaren twintig van de vorige eeuw en voorspelt deze zakenbank een stijging van 20 procent voor de S&P 500-index. Zakenbank Jefferies voorspelde in november eveneens een rally van 7 procent en heeft zijn doelstelling inmiddels verhoogd.

Voor alle duidelijkheid: Bannister rekent niet op een plotselinge crash. De strateeg denkt dat de S&P 500 nog 4 procent kan klimmen tot het niveau van 3.800 punten. Hij geeft toe dat er ook ruimte is om zijn doelstelling omhoog aan te passen als de opmars van zogenoemde value-aandelen aanhoudt.

Boven 3.800 punten komt S&P 500 in de gevarenzone

Bannister waakt wel voor wat er kan gebeuren als de index zijn doelstelling passeert en naar 3.900 punten stijgt. Hij wijst daarbij naar de koers-winstverhouding van aandelen, als je die corrigeert voor conjunctuurschommelingen. Dit is een waarderingsmaatstaf die de prijs van de S&P 500 afzet tegen de winsten van onderliggende bedrijven, gemeten over een periode van tien jaar. De zogeheten CAPE-verhouding is aangepast voor inflatie.

Bannister laat in de onderstaande grafiek zien dat de doorgetrokken trendlijn van de CAPE overeen komt met het niveau van de S&P 500 op 3.900 punten. Deze twee lijnen kruisten elkaar in het verleden tijdens twee episodes van zeepbellen (aan het eind van de jaren 1920 en 1990) en twee pieken op de aandelenmarkt (1936 en 1966).

Twee scenario's zijn mogelijk: zeepbel gevolgd door beurscrash óf voorlopige top

Door deze historische voorbeelden is de strateeg overtuigd dat de markt een "cruciaal niveau" nadert, waarbij twee scenario's mogelijk zijn: de aandelenprijzen blijven stijgen, wat een zeepbel zou betekenen met een mogelijke beurscrash. Of de markt vormt een top en koelt daarna geleidelijk af.

Bannister is misschien niet een van de meest optimistische strategen, maar dat betekent niet dat hij factoren negeert die aandelen dit jaar hebben gestuwd.

Bovendien zegt de bedenker van de gecorrigeerde koers-winstverhouding, econoom en Nobelprijswinnaar Robert Shiller, dat waarderingen van aandelen niet zo irrationeel zijn als op het eerste gezicht lijkt.

In een recente column voor Project Syndicate concludeer Shiller dat aandelen zelfs op het huidige niveau een interessante belegging zijn vanwege de lage rente. Volgens hem geldt met name in vergelijking met obligaties.

Dat gezegd hebbende, wijst Bannister erop dat een hoge CAPE-verhouding historisch een teken aan de wand is voor lage rendementen in de opvolgende jaren. Dat is ook wat hij verwacht voor het nieuwe decennium 2020-2030.

De CAPE staat momenteel op 33. Beleggers betalen dus gemiddeld 33 keer de gecorrigeerde winst per aandeel. De twee andere keren dat sprake was van een koers-winstverhouding boven dit niveau was eind jaren 1920 en vroeg in de jaren 2000. Deze periodes gingen vooraf aan grote beurscrashes.

Lees meer over beleggen:

• 6 politieke en economische gevaren voor de beurs in 2021: blijven aandelen immuun voor risico’s?
• Heeft de beurs een top bereikt? Het antwoord kan al voor de kerst komen
• Deze beursexpert heeft een unieke strategie – hij kijkt niet naar bedrijfscijfers, maar naar ‘sociale marktsignalen’ en dat leverde hem dit jaar al $10 miljoen op
• Beursgoeroe Ray Dalio denkt dat de schuldenexplosie, financiële ongelijkheid en diepe verdeeldheid in de VS kunnen eindigen in burgeroorlog